Οι υδρόμυλοι του Μαργαρίτιου

Το συγκρότημα υδρόμυλων του Μαργαρίτιου αποτελείται από δύο διαδοχικούς μύλους,οι οποίοι τροφοδοτούνταν από δύο τουλάχιστον πηγές που υπήρχαν στους παρακείμενους λόφους. Οι μύλοι ήταν απλά μονόχωρα κτίσματα με κεραποσκεπή, και διέθεταν έναν υπέργειο χώρο για το άλεσμα των δημητριακών και έναν τοξωτό ημιυπόγειο, όπου βρισκόταν η οριζόντια φτερωτή που κινούσε τον αλεστικό μηχανισμό.
Δύο υδραύλακες, μήκους 25 και 60 μ., μετέφεραν στους μύλους, με φυσική ροή το νερό το οποίο οδηγούταν εν συνεχεία πτωτικά στους υπόγειους μηχανισμούς κίνησης μέσω εντοιχισμένων κτιστών αγωγών. Ο κατώτερος και καλύτερα διατηρημένος υδραύλακας στηρίζεται σε βάση με διαδοχικά τόξα και φέρει στην άνω επιφάνειά του υδραγωγό διαμορφωμένο με σχιστόπλακες. Στο σημείο όπου ο υδραύλακας απολήγει στον δεύτερο μύλο, αποκτά βαθμιδωτή διαμόρφωση, ώστε να ελέγχεται η ροή του νερού.
Το συγκρότημα κατασκευάστηκε πιθανότατα κατά τον 19ο αιώνα, .σύμφωνα με τη μαρτυρία οθωμανικών νομισμάτων που βρέθηκαν στη θεμελίωση του κατώτερου υδραύλακα Ο ανώτερος μύλος επβίωσε, -στην τελική του μορφή ως πετρελαιοκίνητος, έως και τα μέσα του 20ου αιώνα.
* Τα κείμενα επιμελήθηκε η Εφορεία Αρχαιοτήτων Θεσπρωτίας